سگ‌های آبی، قهرمانان تالاب‌های در حال نابودی

به گزارش مجله خبری نگار،به گفته مقام‌های ناظر بر کنوانسیون رامسر، سرعت نابودی تالاب‌ها اکنون در جهان سه برابر جنگل‌هاست. وقتی نوبت به احیای آن‌ها به حالت طبیعی می‌رسد، یک قهرمان با توانایی‌های چشمگیر وجود دارد: سگ آبی.

تالاب‌ها آب را ذخیره می‌کنند، به عنوان یک محل ذخیره کربن عمل می‌کنند و منبع غذایی هستند. کنوانسیون رامسر در مورد تالاب‌ها می‌گوید که آن‌ها بیش از همه اکوسیستم‌های دیگر موجود در خشکی‌های زمین به انسان خدمت می‌کنند و با این حال با سرعتی نگران‌کننده در حال نابودی هستند.

علل اصلی، گسترش کشاورزی و شهرنشینی و همچنین خشکسالی و دمای بالاتر ناشی از تغییر اقلیم است.

اما اگر یک رودخانه و یک سگ آبی (بیوِر) داشته باشید، شاید بتوان جلو این روند را گرفت.

این جوندگان تیزدندان سد‌هایی بر روی مسیر‌های آبی می‌سازند تا حوض ایجاد کنند و در داخل آن لانه‌ای می‌سازند تا بتوانند از خود در برابر گونه‌های شکارچی محافظت کنند.

آن‌ها تنه درختان را می‌جوند تا زمین بیافتد و از تنه و شاخه‌های آن به عنوان مصالح ساختمانی استفاده می‌کنند. آن‌ها پای سد را با سنگ پر می‌کنند و با کمک گِل و گیاهان دیواره بالادست سد را آب بندی می‌کنند.

سد باعث طغیان نهر می‌شود، جریان آب را کند می‌کند و آن را برای مدت طولانی‌تری در محیط نگه می‌دارد.

امیلی فِرفَکس، آب‌شناس اکوسیستم‌ها در دانشگاه ایالتی کالیفرنیا می‌گوید: «سدسازی این موجودات، یک نهر ساده را به یک اکوسیستم سرزنده تالابی تبدیل می‌کند.»

"مقدار آب و غذای موجود در این تالاب‌ها، آن‌ها را به زیستگاهی ایده آل برای بسیاری از گونه‌ها تبدیل می‌کند. به همین دلیل است که سگ‌های آبی یک گونه کلیدی تلقی می‌شوند.

در پنجاه سال گذشته، کانادا و چندین ایالت در آمریکا، سگ‌های آبی را به محیط‌های طبیعی برگردانده‌اند. این کار در ابتدا برای افزایش جمعیت این گونه انجام شد، چون آن‌ها به دلیل شکار بی‌رویه در قرن نوزدهم برای خز و گوشتشان تقریبا منقرض شدند.

اما معلوم شده که احیای اکوسیستم‌های تالابی فواید زیادی برای تنوع زیستی از جمله بازگشت انواع قورباغه‌ها، ماهی‌ها و بی‌مهرگان دارد.

مطالعه‌ای توسط پژوهشگران فنلاندی در سال ۲۰۱۸ نشان داد در حوضچه‌هایی که سگ‌های آبی ساخته‌اند، شمار گونه‌های مختلف پستانداران تقریبا دو برابر سایر برکه‌هاست. راسوها، سمور‌ها و حتی گوزن‌های بیشتری در این محیط‌ها دیده شد.

نایجل ویلبی، استاد علوم آب شیرین در دانشگاه استرلینگ، می‌گوید: «تالاب‌هایی که سگ‌های آبی ایجاد می‌کنند کاملا منحصر به فرد است.»

«هر کسی می‌تواند حوضچه بسازد، اما حوضچه‌هایی که سگ‌های آبی می‌سازند برای تنوع زیستی عالی است، تا حدی به این دلیل که کم عمق هستند، و پر از چوب خشک اند.»

«به طور کلی سگ‌های آبی در ایجاد زیستگاه‌های پیچیده تالابی مهارت خاصی دارند به طوری که ما هرگز در این زمینه به پای آن‌ها نمی‌رسیم.»

سگ‌های آبی مشتاق

سد‌هایی که سگ‌های آبی ساخته‌اند گاه تا ۵ متر ارتفاع دارد و بزرگترین سدی که تاکنون در طبیعت دیده شده به استان آلبرتای کانادا مربوط می‌شود که ۸۵۰ متر طول دارد
در حالی که این موجودات درختان را قطع می‌کنند، کنده به جا مانده از تنه درخت اغلب جوانه می‌زند و رشد می‌کند - که نوعی مدیریت جنگل است
در دهه ۱۹۷۰ معلوم شد که سگ‌های آبی آمریکای شمالی گونه‌ای متفاوت از سگ‌های آبی اوراسیا هستند
دانشمندان می‌گویند که یک اکوسیستم تالابی سالم مقدار زیادی کربن جذب می‌کند و با عمل کردن به عنوان یک اسفنج و جذب سیلاب می‌تواند آثار تغییر اقلیم را تخفیف دهد.

تالاب‌ها آب را در فصول مرطوب ذخیره می‌کنند و در دوره‌های کم آبی آهسته آهسته آن را آزاد می‌کنند.

دکتر فرفکس می‌گوید: «هنگامی که خشکسالی از راه می‌رسد، گیاهانی که در دشت سیلابی ریشه دارند برای سبز و سالم ماندن به آب ذخیره شده در خاک تکیه می‌کنند. اگر به آب کافی دسترسی نداشته باشند پژمرده و خشک می‌شوند.»

او و تیمش بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۱ ده آتش سوزی مختلف را در پنج ایالت آمریکا مورد مطالعه قرار دادند و در هر مورد متوجه شدند که سگ‌های آبی و اکوسیستم‌هایی که درست کرده بودند، باعث ایجاد زیستگاه‌های تالابی ماندگاری شد که حتی در جریان آتش‌سوزی‌های بزرگ از میان نرفت.

او می‌گوید: «تالاب‌هایی که این‌ها خلق می‌کنند آب ذخیره شده زیادی دارند، بنابراین گیاهان در آن‌ها واقعا خشکسالی را احساس نمی‌کنند، آن‌ها سبز و سرسبز می‌مانند و زمانی که آتش سوزی طبیعی راه افتاد نمی‌سوزند و ما دریافتیم که مرطوب می‌مانند.».

اما کارشناسان می‌گویند که سگ‌های آبی فقط بخشی از راه چاره برای احیای تالاب‌ها هستند. پروفسور ویلبی می‌گوید اقدامات ضروری دیگر، شامل کاشت جنگل در کنار دریاچه‌ها و رودخانه‌ها و احیای پوده‌زار‌ها و شوره‌زار‌های ساحلی است.

دیگر اینکه سگ‌های آبی فقط در آمریکای شمالی و اوراسیا زیست می‌کنند.

معرفی آن‌ها در جای نامناسب می‌تواند نتیجه عکس به بار آورد؛ مثل آرژانتین و شیلی، جایی که جمعیت سگ‌های آبی وارد شده از آمریکای شمالی در دهه ۱۹۴۰، در غیاب شکارچیان طبیعی به طور تصاعدی رشد کرد و منجر به نابودی شدید جنگل شد.

گزارش «چشم‌انداز جهانی تالاب‌ها» که در سال ۲۰۲۱ توسط کنوانسیون رامسر منتشر شد، نتیجه گیری کرد که گسترده‌ترین روند تخریب تالاب‌ها به آفریقا، آمریکای لاتین و منطقه کارائیب مربوط می‌شود.

انقباض شدید دریاچه چاد، در مناطق نزدیک به مرز چاد، کامرون و نیجریه در غرب آفریقا یکی از بارزترین نمونه‌ها است.

سطح این دریاچه از دهه ۱۹۶۰ تاکنون ۹۰ درصد کاهش یافته که عمدتا به دلیل افزایش شدید تقاضا از سوی جمعیتی به سرعت در حال رشد، آبیاری بدون برنامه‌ریزی و خشکسالی‌های اخیر ناشی از تغییر اقلیم است.

در مناطق دیگر نیز، خشکسالی می‌تواند به تالاب‌ها آسیب برساند، اما سگ‌های آبی می‌توانند به محافظت از آن‌ها کمک کنند. در حال حاضر بیش از ۱۰۰ پروژه موفق برای بازگردان این موجودات به محیط در آمریکای شمالی و شمال اروپا اجرا شده است.

به گفته پروفسور ویلبی جمعیت این موجودات در اروپا در ۲۰ سال گذشته سه برابر شده و اکنون در اکثر کشور‌های اروپایی دوباره پا گرفته اند.

منبع:فرارو